Običaj koleda u Dušnoku

Koledarske pjesme u Dušnoku kod rackih Hrvata slične su kraljičkim pjesmama. I jedne i druge pjevaju se pri obilaženju seoskih domova. Prve prilikom Duhova, a ove druge između Božića i Nove godine. I jedne i druge imaju čestitarski karakter i pjevaju se grupno. I u kraljičkim i u koledarskim pjesmama traži se od domaćina ili ukućana da čestitari budu nečim darivani.Upadljivo se razlikuju u tome da kraljičke pjesme pjevaju isključivo djevojke, a koledarske momci i mladi oženjeni muškarci.

            Razlikuju se i u tome da su kraljičke pjesme ispjevane u šestercima, a koledarske u četvercima. Prvima se dodaje pripjev ljeljo ili mili, a drugima refren koledo. Bitna je razlika u napjevima.

            Koledarske pjesme Dušnočana su naročita sadržaja, raznih melodija i namjena. Tako imaju pjesme koje se pjevaju: ulicom između jedne i druge kuće, pred kućom koja je u prozor pripremila dar, pred kućom koja ne kani primiti koledare, kad koleđani idu poljem, pred tuđim selom, u domu, prilikom izlaženja koleđana iz doma na ulicu.

 

Danak svanu, koledo!

 

Sunce granu, koledo!

I obasja, koledo!

Naše šume, koledo!

Plodne njive, koledo!

I livade, koledo!

Vinograde, koledo!

I lugove, koledo!

Naše dvore, kledo!

I obasja, koledo!

Koleđane, koledo!

Koji idu, koledo!

Čestitati, koledo!

Čestitati koledo!

Mlado leto, koledo!

 

***

Mi idemo, koledo!

Ravnim poljem, koledo!

I zelenim, koledo!

Njivicama, koledo!

Ravno polje, koledo!

Puno stada, koledo!

Zelen-njive, koledo!

Puno žita, koledo!

Daj nam, Bože, koledo!

Puno roda, koledo!

U voćnjaku, koledo!

U šljiviku, koledo!

U vinograd’, koledo!

Daj nam, Bože, koledo!

Dobru pašu, koledo!

Za kravice, koledo!

I ovčice, koledo!

Da nam dadu, koledo!

Šatre mleka, koledo!

Da možemo, koledo!

Okupati, koledo!

Mladog Boga, koledo!

I Božića, koledo!

 

***

Kupanje u mlijeku Mladog Boga:

 

Ovce pasu, koledo!

Mlad ovčaru, koledo!

Pokraj puta, koledo!

Pod šumama, koledo!

Na ovčaru, koledo!

Oko pasa, koledo!

Svilen pojas, koledo!

Zlatna burma, koledo!

Kraj njeg’ prođu, koledo!

Tri divojke, koledo!

Jednolike, koledo!

K’o jabuke, koledo!

Progovori, koledo!

Najstarija, koledo!

„Da je meni, koledo!

Sa ovčara, koledo!

Sa ovčara, koledo!

Svilen pojas, koledo!”

Progovori, koledo!

Srednja diva, koledo!

„Da je meni, koledo!

Sa ovčara, koledo!

Sa ovčara, koledo!

Zlatna burma, koledo!”

Progovori, koledo!

Najmlađija, koledo!

Najmlađija, koledo!

Najludija koledo!

„Što će mene, koledo!

Sa ovčara, koledo!

Sa ovčara, koledo!

Svilen pojas, koledo!

Svilen pojas, koledo!

Zlatna burma, koledo!

Svilen pojas, koledo!

Pokršiti, koledo!

Zlatnu burmu, koledo!

Izgubiti, koledo!

Da je mene, koledo!

Mlad’ ovčara, koledo!

Mlad’ ovčara, koledo!

Zagrliti, koledo!

Zagrliti, koledo!

Poljubiti, koledo!

Na čast pesma, koledo!

Mlad’ ovčaru, koledo!

 

***

Dune vetar, koledo!

Dune vetar, koledo!

S turske zemlje, koledo!

I dodune, koledo!

Vrana konja, koledo!

I na konju, koledo!

Se oružje, koledo!

I na njemu, koledo!

Sivi oklop, koledo!

Susretoše, koledo!

Ture momče, koledo!

Pa zapita, koledo!

„Otkud tebe, koledo!

Vrana konja, koledo!

I na konju, koledo!

Se oružje, koledo!

I na tebe, koledo!

Sivi oklop, koledo!”

” Služio sam, koledo!

Božju majku, koledo!

Božju majku, koledo!

Tri godine, koledo!

Tri godine, koledo!

Bez promenja, koledo!

Ona dade, koledo!

Vrana konja, koledo!

I na konja, koledo!

Se oružje, koledo!

I na mene, koledo!

Sivi oklop, koledo!”

Na čast pesma, koledo!

I junaku, koledo!

I junaku, koledo!

I Turaku, koledo!

 

***

Pođe u lov, koledo!

Mlad delija, koledo!

Pusti hrte, koledo!

U livade, koledo!

I ogare, koledo!

U lugove, koledo!

Hrtovi mu, koledo!

Zalajaše, koledo!

I ogare, koledo!

Isteraše, koledo!

Belu vilu, koledo!

Na jelenu, koledo!

Na jelenu, koledo!

Zlatorugu, koledo!

Zlatorogu, koledo!

I parogu, koledo!

Zmijom ga je, koledo!

Zauzdala, koledo!

A s drugom ga, koledo!

Opasala, koledo!

A trećom ga, koledo!

Opšibuje, koledo!

Opšibuje, koledo!

Zapne strelu, koledo!

Mlad delija, koledo!

Da ustreli, koledo!

Belu vilu, koledo!

Na jelenu, koledo!

Zlatorugu, koledo!

Zlatorogu, koledo!

I parogu, koledo!

Al’ govori, koledo!

Bela vila, koledo!

„Ne streljaj me, koledo!

Mlad delijo, koledo!

Kazat ću ti, koledo!

Do tri bilja, koledo!

Prvo bilje, koledo!

Kazat će ti, koledo!

Da ti polje, koledo!

Da ti polje, koledo!

Žitom rodi, koledo!

Drugo bilje, koledo!

Kazat će ti, koledo!

Da t’ vinograd, koledo!

Vinom rodi, koledo!

Treće bilje, koledo!

Kazat će ti, koledo!

Da ti žena, koledo!

Muško rodi, koledo!”

Na čast pesma, koledo!

Mlad’ domać’nu, koledo!

 

***

Faljen Isus, koledo!

Selska glavo, koledo!

Zastasmo vas, koledo!

Za trpezom, koledo!

Pred vama, koledo!

Puna kupa, koledo!

Puna kupa, koledo!

Rujna vina, koledo!

Rujna vina, koledo!

I rakije, koledo!

Se vam zdravo, koledo!

I veselo, koledo!

Žene vam se, koledo!

Izrodiše, koledo!

Se sinove, koledo!

Zlatnih kosa, koledo!

Kobile se, koledo!

Iždrebiše, koledo!

Se konjice, koledo!

Vrane konje, koledo!

Krave vam se, koledo!

Isteliše, koledo!

Se volove, koledo!

Vitoroge, koledo!

„Ajd’mo, braćo, koledo!

Da pletemo, koledo!

Da pletemo, koledo!

Tanke biče, koledo!

Tanke biče, koledo!

I kandžiju, koledo!

Da šibamo, koledo!

Vrane konje, koledo!

Vrane konje, koledo!

I volove, koledo!

I volove, koledo!

Vitoroge, koledo!

Da smo prednji, koledo!

Pred svojinom, koledo!

Pred svojinom, koledo!

Pred družbinom, koledo!

Kao mesec, koledo!

Pred zvezdama, koledo!”

Na čast pesma, koledo!

Srskoj glavi, koledo!

 

***

Faljen Isus, koledo!

Oče Bože, koledo!

Oče Bože, koledo!

Gospodine, koledo!

U dvoru vam, koledo!

Jelen igra, koledo!

Jelen igra, koledo!

S košuticom, koledo!

Na njemu su, koledo!

Zlatni rošci, koledo!

I parošci, koledo!

Rosu rosi, koledo!

S košuticom, koledo!

Al’ ‘di si se, koledo!

Zarosila, koledo!

Kraj Dunava, koledo!

Tanke šajke, koledo!

Na dva kraja, koledo!

Okovane, koledo!

Al’ u sredi, koledo!

Pozlaćene, koledo!

U njoj sedi, koledo!

Sveti Petar, koledo!

Sveti Petar, koledo!

I Mikola, koledo!

S levom rukom, koledo!

S levom rukom, koledo!

Veslom vozi, koledo!

Al’ desnom se, koledo!

Boga molji, koledo!

Da priveze, koledo!

Mlada Boga, koledo!

Mlada Boga, koledo!

Ter Božića, koledo!

Božić poji, koledo!

Po svem svetu, koledo!

Po svem svetu, koledo!

Naokolo, koledo!

Na čast pesma, koledo!

Gospodinu, koledo!

Da dariva, koledo!

Mlade goste, koledo!

Mlade goste, koledo!


I bankova, koledo!
Koleđane, koledo!

I bankova, koledo!

Od pet forint’, koledo!

Na čast pesma, koledo!

Gospodinu, koledo.

Sve pjesme sakupio Stjepan VELIN

Đuro Franković

Illustracija: